Van Vliegkamp naar Vliegveld

Het Marinevliegkamp Valkenburg

Naar aanleiding van de dreigende politieke situatie in Duitsland werd in 1936 besloten de Vesting Holland extra te beschermen met vliegvelden.

Op 17 april 1939 werd begonnen met de aanleg van het vliegveld bij Valkenburg. De aangekochte weilanden moesten worden geprepareerd en diverse sloten gedempt. Aan het einde van het jaar werden de uitvoeringswerkzaamheden zoveel mogelijk versneld in verband met de oorlogsdreiging. Dat de grasbodem van het veld, bij het uitbreken van de Tweede Wereldoorlog, nog lang niet sterk genoeg was voor de landing van vliegtuigen, zouden de Duitsers bij hun onverhoedse aanval ondervinden.
Uiteindelijk was het plan om het vliegveld in juli 1940 in gebruik te nemen.

De Duitse inval en de oorlog daarna
Direct na een inleidend bombardement, in de vroege morgenuren van de 10e mei, landden Duitse para’s op en rond het landingsterrein, spoedig gevolgd door transportvliegtuigen met luchtlandingstroepen.
Slechts ten koste van zware verliezen konden de Duitsers het landingsterrein tijdelijk bezetten, ’s avonds was het veld weer door de Nederlandse troepen heroverd.
Veel vliegtuigen zakten weg in de weke bodem en werden tijdens de gevechten beschadigd of moesten uitwijken naar het strand. (Lees hierover meer in venster Strijd om Valkenburg)
Gedurende de oorlog werd de “Flugplatz Katwijk/Valkenburg” door de bezetter verder afgebouwd en tot 1943 actief gebruikt. De huidige verblijfsgebouwen van het Duitse boerderijtype, langs de provinciale weg door het kamp, en de tankwal in het nabijgelegen Panbos getuigen hier nog van.

Op 29 april 1945 begonnen de Engelsen met voedseldroppings onder de operatienaam “Manna”,  op 1 mei de Amerikanen onder de naam “Chowhound”. In totaal werd er 252 ton voedsel op het vliegveld gedropt.

Na de oorlog
Direct na de bevrijding in mei 1945 werd het vliegveld door de Royal Air Force snel professioneel ingericht. In 1946 werd het veld weer overgedragen aan de Nederlandse Luchtstrijdkrachten (LSK), zoals de luchtmacht toen heette.
Ook kwam er een klein detachement marinepersoneel, de Marine Luchtvaart Dienst (MLD) had immers zelf geen bruikbaar vliegveld meer. Als eerste marineonderdeel werd de Gevechtsvliegopleiding op de  “Vliegbasis Valkenburg” geplaatst. Op 15 oktober 1947 werd het veld overgedragen aan de Marine. Voortaan zou het vliegveld de naam “Marinevliegkamp Valkenburg” dragen.

Ontwikkeling
Direct na de overdracht werd begonnen met de uitbouw en verbetering van het vliegveld.
Het duurde tot 1952 voordat dit alles gerealiseerd was. In die tijd opereerde de MLD met een groot aantal verschillende vliegtuigtypes vanaf het vliegkamp, ten behoeve van de bestrijding van  onderzeeboten en de Opsporings-en Reddingsdienst.

Tijdens de watersnoodramp in februari 1953 vervulde het Marinevliegkamp Valkenburg (MVKV) een belangrijke rol bij de reddingswerkzaamheden. Het diende als coördinatiecentrum voor de Opsporings- en Reddingsdienst in het Nederlandse luchtruim. Ook de coördinatie van de distributie van  voedsel- en hulppakketten vond plaats op het MVKV.  Het diende als basis voor de Britse en Amerikaanse vliegtuigen die bij de rampbestrijding werden ingezet. Lees hierover verder in: Hulp vanuit de Lucht.

De modernisering
In 1980 werd weer een groot deel van de bebouwing vernieuwd. Valkenburg was nu uitgegroeid tot een volwaardig en modern NAVO-vliegveld. Door de sluiting van de Vliegbasis Ypenburg bij Den Haag kreeg “Valkenburg” tevens de taak van regeringsvliegveld voor het ontvangen van regeringsleiders. Ook maakte het Koninklijk Huis regelmatig gebruik van het vliegveld.
Als gevolg van de inkrimping van de Nederlandse defensie na de Koude Oorlog verloor het MVKV per 1 januari 2005 zijn operationele status en op 1 juli 2006 sloot het zijn poorten.