Loggers & kotters

De bomschuit voldoet niet meer

In 1866 bracht een Scheveningse reder de eerste logger in de vaart. Dit snelle schip bleek voor de haringvisserij beter te voldoen dan de logge bomschuit, maar had als nadeel dat het een kielschip was en dus niet op het strand kon landen. Aangemoedigd door het succes van de haringlogger elders bracht reder Meerburg in 1890, na een eerder mislukt experiment, toch een logger in de vaart. Dit was  de start van een volledige overschakeling van de bomschuit op de logger. Voor het einde van de 19e eeuw voeren al 15 zeilloggers onder Katwijkse vlag en in 1915 waren de Katwijkse rederijen vrijwel helemaal van de bomschuit op de zeillogger overgestapt. De overschakeling van de bomschuit op de logger en de teloorgang van de bomschuit als scheepstype voltrokken zich in amper twintig jaar.

Schaalvergroting

Gedurende de periode 1930-1975 zou Katwijk zich ontwikkelen tot een van de belangrijkste Nederlandse vissersplaatsen, met als bijzonderheid dat het vissersdorp niet over een eigen haven beschikte. De thuishaven van het grootste deel van de Katwijkse vloot was IJmuiden. In de jaren ’60 was in de aan de Noordzee gelegen landen sprake van schaalvergroting en grotere efficiëntie in het vangen van plat- en rondvis, zoals haring. Dit leidde ertoe dat in Europees verband beschermingsmaatregelen werden afgekondigd. Het werd de doodsteek voor de Katwijkse visserij. De haring die tegenwoordig in Katwijk wordt verwerkt komt uit Noorwegen.

Visquota en sanering

Ook aan de visserij met het trawlnet op rondvis en aan de boomkorvisserij op schol en tong ging de schaalvergroting in de jaren ‘60 en ’70 niet voorbij. Vergroting van de lengte en het motorvermogen van de kotters betekende grotere netten, grotere vangsten en op den duur overbevissing van de vissoorten die voor de vishandel het meest interessant zijn. De overheid reageerde ook voor deze vissoorten met het opleggen van visquota en saneringssubsidies, met als doel de Nederlandse vissersvloot te verkleinen. Van deze saneringsregeling werd in Katwijk volop gebruik gemaakt,  mede ingegeven door de steeds hoger wordende onkosten en achterblijvende besommingen.

Maar het vissen gaat door….

Schaalvergroting en vlootsanering hebben tot gevolg gehad dat op dit moment nog één Katwijkse rederij met grote fabrieksschepen, onder zowel Katwijkse als buitenlandse registratienummers, actief is op de wereldzeeën. De kottervloot is teruggebracht tot een 10-tal schepen, die zich toeleggen op de vangst van rond- en platvis op de Noordzee. Van de eertijds grote Katwijkse vissersvloot is weinig overgebleven. De visserij en viswerking als belangrijkste bron van werkgelegenheid voor de Katwijkse beroepsbevolking behoort definitief tot het verleden. Toch kruipt voor menig Katwijker het bloed waar het niet gaan kan en vinden nog veel Katwijkers emplooi op de visserij, maar dan wel vooral op vissersschepen met een niet-Katwijks registratienummer.