Katwijk aan den Rijn, een rooms-katholieke enclave in de Oude Rijnmond
Een katholieke dorpskern
In Katwijk aan den Rijn is al eeuwen lang een deel van de bevolking rooms-katholiek.
Een verklaring hiervoor kan zijn dat de bewoners leefden van land- en tuinbouw, terwijl de bevolking van Katwijk aan Zee zich vooral bezig hield met de visserij. Veel vissersdorpen blijken namelijk protestant te zijn.
De redenering is als volgt: vissers zijn godsdienstig, want ze zijn afhankelijk van de elementen en moeten maar afwachten wat hun gegeven wordt.
Een andere verklaring kan zijn dat het te maken heeft met de Reformatie zoals die in de 16e eeuw plaatsvond (lees hier over in venster Opstand).
In de Noord-Nederlandse gewesten had vooral Calvijn op veel geestelijken invloed. Dat leidde ertoe dat mensen een keuze maakten tussen het katholicisme en het protestantisme.
Veel dorpen in deze regio werden protestant.
In Katwijk aan den Rijn bleef een belangrijke katholieke gemeenschap bestaan, evenals in de meeste dorpen in de Duin- en Bollenstreek die meer landinwaarts liggen.
Wat de verklaring ook is: Katwijk aan den Rijn onderscheidt zich van Katwijk aan Zee, Rijnsburg en Valkenburg door deze rooms-katholieke bevolkingsgroep, met Het Heerenschool aan de Overrijn als symbool daarvan.
Latijn en Grieks aan de Overrijn
Vanaf 1831 konden “Katholieke jongens uit den beschaafden stand” een opleiding volgen bij de paters Jezuieten aan Het Heerenschool, zoals het in de volksmond werd genoemd.
Priester en professor Cornelis Ludovicus Baron van Wijckerslooth had de statige buitenplaats ’t Sandt aan de Overrijn van Otto Baron Van Wassenaer Van Catwijck gekocht. Hij stichtte er een gymnasium met een internaat.
Een gymnasium is een school, waar onder andere onderwijs in Grieks en Latijn wordt gegeven.
Heeft de school een internaat, dan kunnen de leerlingen daar ook wonen.
De officiële naam van de school luidde St. Willibrordus College: een verwijzing naar Willibrord, een van de monniken die het christendom naar de lage landen brachten. (Lees hierover meer in het venster over Willibrord, een pelgrim van overzee.)
Verschillende belangrijke politici hebben aan dit gymnasium hun opleiding gehad.
Missiecollege
In 1928 verplaatsten de Jezuieten de school naar Den Haag en kwam in Het Heerenschool een missiecollege, dat ook de naam St. Willibrordus kreeg. Het bleef een gymnasium, maar werd geleid door paters Franciscanen of Minderbroeders.
Het was bedoeld voor toekomstige priestermissionarissen.
De missionarissen werden na hun opleiding uitgezonden naar Palestina, China, Brazilië, Noorwegen, Java, Pakistan, India en Nieuw Guinea om de rooms-katholieke leer onder niet-christelijke volken te verspreiden.
De Tweede Wereldoorlog
Van juli 1942 tot januari 1944 is het missiecollege bezet geweest door de Duitsers.
In augustus 1943 werden de kapel en de aangrenzende gebouwen door een Engels bombardement per ongeluk verwoest.
Ook werd in deze periode het hele Heerenschoolbos gekapt.
De Duitsers hakten bomen om en plaatsten ze op het strand als afweer voor een mogelijke landing door de Engelsen.
In de hongerwinter van 1944-1945 werden veel bomen weggehaald door inwoners van Katwijk om hun huis te kunnen verwarmen en om “een potje op het vuur te kunnen zetten”.
Het missiecollege bleef bestaan tot 1963, waarna het samenging met het Franciscaner College in Venray.
Daarna werd in het gebouw het huidige verpleeghuis “De Wilbert” gevestigd, waarmee de naam van Willibrord verbonden bleef aan Katwijk aan den Rijn.
Tip 1: Het Heerenhuys, Overrijn 8 Katwijk aan de Rijn.
Dit was oorspronkelijk “Het Heerenschool” van de paters Jezuieten, later Franciscanen.
Tip 2: Overrijn 7 Katwijk aan de Rijn, de begraafplaats van de paters Jezuiten en Franciscanen.