1800 tot 1900 Industrialisatie en handel
In de negentiende eeuw brak de industrialisatie pas goed door. Dit houdt in dat de samenleving voor zijn inkomen steeds meer afhankelijk werd van industrie in plaats van landbouw. De stoommachine speelde in dat proces een hele belangrijke rol. Er konden meer producten worden gemaakt en de burgers kregen meer geld om uit te geven. Spoor- en tramlijnen werden aangelegd. Tussen Katwijk en Leiden kwam een tramlijn. Deze dienst werd vele jaren gereden door de ‘blauwe tram’. Die tram en de grotere welvaart stimuleerden in Katwijk de vishandel en in Rijnsburg de bloemenhandel. In Valkenburg breidde het bedrijvengebied langs de Rijn zich uit. In Katwijk kwam het toerisme tot ontwikkeling en werden zorginstellingen gesticht. De bedrijvigheid bij de bomschuiten op het strand trok schilders aan uit binnen- en buitenland, waardoor een kunstenaarskolonie ontstond.