Onderduikers

Verzet Rijnsburg

Toen op maandagochtend 1 september 1941 de Duitse Grüne Polizei in overvalwagens in het dorp arriveerden en als represaille maatregel dertig jonge mannen arresteerde was het voor de Rijnsburgers duidelijk. Het was tijd om zich als verzet te gaan organiseren.
De aanleiding van de arrestatie was het versieren van de Wilhelminaboom met oranje vlaggen en lampions. Dit alles ter ere van de verjaardag van onze Koningin.

Na de Duitse inval in 1940 was de boom voor de Rijnsburgers een symbool van lijdelijk verzet tegen de bezetter geworden.
Het koningshuis was in de ban gedaan en het opschrift en portret van Wilhelmina waren op last van de Duitsers verwijderd van het hek rond de boom. Op zondagmorgen 31 augustus 1941 werden de Rijnsburgers die langs de Vliet naar de kerk gingen verrast door het aangezicht van een oranje versierde Wilhelminaboom.
In de nacht van zaterdag op zondag had een aantal dorpsgenoten de boom versierd. Er hing een spannende en overmoedige sfeer in het dorp en er werden spontaan overal oranje goudsbloemen bloemen in vensterbanken geplaatst.

Rijnsburg is gedurende de oorlog een bolwerk van verzet gebleven.
Met als kopstukken Dr. Edzard van der Laan en Dominee Henk Post. Beiden woonden op het Rapenburg en vormden de spil van het Rijnsburgse verzet. Op de zolder van de Rapenburgkerk werden wapens, voedselbonnen en geld verstopt, en in het grote doktershuis verbleven regelmatig onderduikers en leden van het gewapend verzet.
De aanleiding hiervan was het feit dat Henk Post een broer was van Johannes en Marinus Post. Beiden lid van de LKP, Landelijke knokploegen, en elk aan het hoofd van een eigen knokploeg.

Onderduikers en Rijnsburg zijn twee woorden die in de oorlogsjaren in één adem genoemd konden worden. Het onderbrengen van Joodse kinderen en verbergen van onderduikers die opgeroepen waren voor de arbeitseinsatz waren in het dorp aan de orde van de dag.
Dit was uiteraard niet geheel zonder risico, en dat besefte men maar al te goed. Maar gedreven door een standvastig geloof in God en een gezonde dosis lef namen vele Rijnsburgers het risico om zich te bekommeren om de vluchtelingen.
Om deze mensen te ondersteunen met geld en distributiebonnen werd besloten om zich aan te sluiten bij  de L.O. , Landelijke organisatie voor hulp aan Onderduikers.

Dat men ook wel eens door het oog van de naald is gekropen bewijst een gebeurtenis die de geschiedenis in zal gaan als ‘de schietpartij op het Rapenburg’. Hierbij wordt bij een inval in een huis , waar een joods meisje verborgen zit, een Leidse rechercheur doodgeschoten.
De dader Jan Wildschut, een lid van de knokploeg van Johannes Post, weet te ontkomen en vlucht met de tram naar Katwijk.

Burg. G. Hermans

Door de tussenkomst van Burgemeester Hermans en Mevrouw van der Laan, die de Duitsers op een dwaalspoor weten te zetten, volgen er wonder boven wonder geen verdere represailles tegen de Rijnsburgse bevolking.